 |
| Borsada Açığa Satış Nedir Nasıl Yapılır Riskleri Nelerdir |
SPK MEVZUATI GEREĞİ YAPILMASI ZORUNLU AÇIKLAMA Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
Borsada Açığa Satış Nedir? Nasıl Yapılır? Riskleri Nelerdir?
Dünyada ve ülkemizde yaşanan pandemi krizi sonrası özellikle ülkemizdeki deprem felaketi nedeniyle kapatılan açığa satış yasağı 2025 yılı başlarında tekrar açıldı. İstanbul meclis kıymetler borsası 50 şirket için açılan açığa satış işlemlerini bilmeyen yeni yatırımcılar açığa satış konusunu araştırıyor. Bu konuda sizlere dilimiz döndüğünce bilgiler vermeye çalışacağız. Kabaca ifade edecek olursa kaçağı satış işleme aslında elimizde olmayan hisse senedini satarak hisse senedi fiyatını düşürmek ve daha sonra düşük fiyattan tekrar alarak yerine koyma işlemidir.
Borsada yatırım yaparken fiyatların yükselişinden kar etmek kadar düşüşlerden de kazanç sağlamak mümkün. İşte tam da bu noktada devreye giren "açığa satış" stratejisi, yatırımcıların belirli risklerle birlikte kullanabildiği bir yöntem. Peki, açığa satış tam olarak nedir, nasıl uygulanır ve hangi riskleri barındırır? Gelin, bu soruların cevaplarını birlikte keşfedelim.
Borsada Açığa Satış Nedir?
Açığa satış (short selling), bir menkul kıymetin fiyatının düşeceği öngörüsüyle, o varlığı ödünç alıp piyasada satmak ve daha sonra düşen fiyattan geri alarak aradaki farkı kar olarak elde etmeyi hedefleyen bir işlemdir. Temel mantık, "yüksekten sat, düşükten al" şeklinde özetlenebilir. Bu strateji, özellikle volatil (dalgalı) piyasalarda veya ekonomik belirsizlik dönemlerinde sıklıkla tercih edilir.
Açığa satışın temel amacı, düşen piyasalardan kar elde etmek veya portföydeki diğer yatırımları dengelemek (hedging) olabilir. Ancak, geleneksel al-sat stratejilerinden farklı olarak, bu yöntemde kayıpların teoride sınırsız olabileceği unutulmamalıdır.
Borsada Açığa Satış Nasıl Yapılır?
Açığa satış işlemi belirli adımları takip eder ve bazı şartlar gerektirir. İşte sürecin temel aşamaları:
Broker Hesabı ve Teminat:
Açığa satış yapabilmek için öncelikle bir aracı kurumla anlaşmanız ve "marjin hesabı" açmanız gerekir. Bu hesap türü, işlemlerinizi ödünç varlık kullanarak gerçekleştirmenize olanak tanır. Ayrıca, brokerınızın belirlediği teminat oranını (genellikle işlem tutarının %50-150'si) hesabınızda bulundurmalısınız.
Hisse Ödünç Alma
Brokerınız, açığa satış yapmak istediğiniz hisse senedini size ödünç verir. Bu aşamada, ödünç alınan hisseler için faiz veya komisyon ödemeniz gerekebilir.
Satış İşlemi:
Ödünç aldığınız hisseleri piyasa fiyatından satarsınız. Bu noktada, hisse senedinin fiyatının düşmesini bekleyerek kar hedeflersiniz.
Geri Alma ve Kapatma:
Belirlediğiniz fiyat seviyesine ulaşıldığında, hisseleri piyasadan geri alıp brokerınıza iade edersiniz. Örneğin; 100 TL'den sattığınız hisseyi 80 TL'den geri alırsanız, hisse başına 20 TL kar elde edersiniz.
Açığa Satışın Riskleri Nelerdir?
Açığa satış, yüksek getiri potansiyeli kadar ciddi riskler de taşır. İşte dikkat edilmesi gereken başlıca riskler:
Sınırsız Zarar Potansiyeli:
Hisse fiyatı beklenenin aksine yükselirse, kayıplar teoride sınırsızdır. Örneğin, 50 TL'den sattığınız hisse 150 TL'ye çıkarsa, hisse başına 100 TL zarar edersiniz.
Teminat Tamamlama (Margin Call):
Fiyatlar yükseldiğinde, brokerınız teminatınızı artırmanızı talep edebilir. Teminatı tamamlayamazsanız, pozisyonunuz otomatik olarak kapatılır ve zararınız gerçekleşir.
Kısa Sıkışması (Short Squeeze):
Çok sayıda yatırımcının aynı hisse üzerinde açığa satış yapması durumunda, fiyatlar beklenmedik şekilde hızla yükselebilir. Bu durumda, yatırımcılar hisse geri almak için yarışarak fiyatı daha da artırabilir.
Ödünç Alma Maliyetleri:
Hisse ödünç almanın faiz maliyeti veya beklenmeyen teminat artışları, kar marjınızı eritebilir.
Zamanlama Riski:
Açığa satışta zamanlama çok kritiktir. Fiyatın düşmesini beklerken piyasa tersine dönebilir veya beklenen düşüş gecikebilir.
Açığa Satış Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Açığa satış, deneyimli yatırımcıların bile dikkatle yaklaştığı bir stratejidir. Bu yöntemi kullanırken piyasa analizi yapmak, risk yönetimini ihmal etmemek ve stop-loss emirleri gibi koruyucu önlemler almak şarttır. Ayrıca, kaldıraç etkisi nedeniyle küçük hareketlerin bile büyük kayıplara yol açabileceği unutulmamalıdır.
Yatırımcıların, açığa satış yapmadan önce finansal okuryazarlığını artırması, broker şartlarını detaylıca incelemesi ve gerektiğinde uzman desteği alması önerilir. Unutmayın; borsada her strateji, ancak doğru bilgi ve disiplinle başarıya ulaşır.